Prasa Krakowa w dekadzie przemian 1989-1998. Rynek - polityka - kultura

 

Krakowski ośrodek prasowy z wielu względów zasługiwał na monografię. Zarówno dlatego, że jest niekwestionowaną kolebką polskiej prasy (tu w 1661 r. ukazała się pierwsza polska gazeta - „Merkuriusz Polski"), jak również (a może przede wszystkim) dlatego, że Kraków jest największym w kraju regionalnym centrum wydawniczym.

 

Szczególnie interesujący w rozwoju krakowskiej prasy był okres ostatniej dekady XX wieku, czyli czas transformacji ustrojowej. W okresie tym prasa zmieniła się radykalnie. Na przestrzeni kilku lat dokonał się w krakowskich mediach olbrzymi skok ilościowy i jakościowy. W porównaniu z prasą poprzedniej epoki, gdy pojmowano ją jako medium propagandowo-agitacyjne zmieniło się niemal wszystko. Wraz z likwidacją cenzury i skierowaniem mediów na tory liberalne prasa wróciła do swej podstawowej roli - znów stała się w równej mierze podmiotem i przedmiotem zdarzeń. Zakres zmian plastycznie ilustrują liczby. W ostatniej dekadzie XX wieku nastąpił zdumiewający skok ilościowy: drukowano tu aż 1383 czasopisma (czyli ponad 8% krajowej oferty). Ukazywało się 11 gazet, 133 pism społeczno-politycznych, 129 periodyków kulturalnych, 214 pism religijnych i 85 gazetek sublokalnych (w tym samorządowych), a obraz dopełniała bogata oferta pism naukowych i fachowych - 514 tytułów. Warto dodać, że wiele tytułów promieniowało na cały kraj. Taki charakter miał bez wątpienia „Tygodnik Powszechny" i „Przekrój", a także periodyki literackie, by tylko wspomnieć o „bruLion" i „NaGłos", które weszły na stałe do podręczników historii literatury.

 

Publikacja jest adresowana do szerokiego grona czytelników zainteresowanych problematyką krakowską, zarówno profesjonalistów, jak i uczniów i studentów. Poza znawcami mediów sięgną po nią zainteresowani kulturą, polityką, nauką i życiem religijnym. Warto dodać, że jak podjęta problematyka nie doczekała się jak dotychczas żadnej książki; równie słabo reprezentowane są też inne dziedziny (polityka, literatura, kultura, nauka, religia), które omówiono w kontekście mediów. Niniejsza publikacja może wypełnić tę dotkliwą lukę.