Ku ozdobie i obronie Rzeczypospolitej. Maryjne miejsca święte w drukach staropolskich

Badania dotyczące przemian zachodzących w ciągu stuleci w polskiej kulturze religijnej ważne są dla pełnej syntezy historii globalnej naszego państwa i społeczeństwa. W pro-cesie tych zmian istotne są przeobrażenia zachodzące w pobożności maryjnej, zajmującej w religijności polskiej szczególne miejsce.
Przeświadczenie o obecności Matki Bożej, okazującej swą łaskawość poprzez wizerunek czczony w miejscu świętym, można uznać za jedną z charakterystycznych cech religijności staropolskiej. Maryjne loca sacra Rzeczypospolitej Obojga Narodów, powstałe niegdyś ku jej ozdobie i obronie, nazywane fortalicjami, warowniami, basztami, stanicami zapewniającymi bezpieczeństwo i pomoc, pełniły ważną rolę w kształtowaniu przestrzeni religijno-społecznej mieszkańców Korony i Litwy.
Informacje zawarte w staropolskich drukach sanktuaryjnych, będących głównym źródłem upowszechnionej o nich wiedzy, pozwalają odtworzyć katalog ośrodków maryjnych na ziemiach polskich u schyłku XVIII wieku, mających niekiedy metrykę średniowieczną.
Opracowana po raz pierwszy bibliografia staropolskich druków sanktuaryjnych stanowi podstawę sporządzenia katalogu 426 miejsc świętych, wokół których wykształciły się trwałe do dziś tradycje pątnicze. Pozwala przyjrzeć się bogactwu form literackich oraz aktywności pisarskiej i wydawniczej określonych środowisk kościelnych. Ukazuje ważność słowa drukowanego w rozpowszechnianiu wiedzy o miejscach świętych, w propagandzie kultu i w utrwalaniu tradycji pątniczych, które we współczesnej religijności polskiej są dziedzictwem nadal owocującym.

Spis treści

Wykaz skrótów / 7
Wykaz skrótów nazw diecezji i zakonów / 9

Wprowadzenie / 13
Rozdział 1
Antropologia miejsca świętego / 17
Rozdział 2
Staropolskie piśmiennictwo sanktuaryjne / 31
Rozdział 3
Loca Sacra Mariana / 85
Rozdział 4
Imagines miraculosae / 103
Rozdział 5
Theatrum coronationis imaginis Deiparae / 139

Katalog miejsc świętych / 151
Zasady opracowania / 153
Katalog / 159

Bibliografia / 633
Skróty bibliograficzne / 635
Źródła / 647
Kompendia sanktuaryjne i miscellanea mariologiczne i historyczne / 650
Opracowania / 669
Wykaz bibliografii i katalogów / 695
Aneks / 699
Wykaz maryjnych miejsc świętych na ziemiach Rzeczypospolitej ok. 1772 r. (Kartoteka) / 701
Mapy / 733

Spis ilustracji / 742
Indeks nazw geograficznych / 745
Indeks autorów, rytowników i innych współtwórców dzieła / 763
Indeks druków anonimowych wydanych do 1800 roku / 773
Summary / 777