Kwintet warszawski. Szkic do portretu zbiorowego stołecznej inteligencji dwudziestego wieku

O inteligencji i jej roli pisano sporo i różnie ją oceniano. Jest rzeczą bezsporną, iż warstwa ta zajmowała miejsce zaszczytne w tworzeniu kultury ponad podziałami w okresie porozbiorowym, a osią przewodnią w tym okresie była walka o niepodległe państwo polskie. Po roku 1918 inteligencja pod swoim przewodnictwem łączyła społeczeństwo i swoimi działaniami scalała ziemie międzyzaborowe w jeden byt państwowy.

Przedstawiciele  inteligencji przystąpili po zakończonej wojnie do budowy Drugiej Rzeczpospolitej. Ich determinacji i wysiłkowi zawdzięczamy uchwalenie konstytucji, przeprowadzenie reformy rolnej, wprowadzenie reform socjalnych – bardzo nowatorskich, reformy walutowej, reform gospodarczych i wprowadzenie niezwykle ważnego powszechnego obowiązku szkolnego.

Największą metropolią Polski stała się Warszawa, było to miasto należące do tak zwanych stolic niepokornych. Stołeczność Warszawy przyczyniła się do powiększenia się liczby ludności. Inteligencja warszawska przystąpiła do tworzenia, z powodzeniem, miasta pięknego, nowoczesnego, zachwycającego. Stąd nazywano Warszawę Paryżem Północy.
Pięć postaci, przedstawicieli inteligencji warszawskiej opisanych w niniejszej publikacji jest tylko przykładem wybranym z wielu podobnych żyjących w przedwojennej stolicy Polski.