Wróżby i wyrocznie pogańskich Skandynawów

Wśród form życia duchowego ludów pogańskich wróżbiarstwo zajmuje miejsce szczególne i odrębne. Nie jest częścią mitologii, choć często odwołuje się do mitów, nie jest też jednym ze zwykłych elementów kultu bogów, choć wpasowuje się w rytm świąt, rytuałów i obrzędów i bywa z nimi, szczególnie ze składaniem ofiar, ściśle powiązane. Nie jest wreszcie częścią magii, choć ma wiele do niej podobieństw. Wróżbiarstwo i stanowiąca jego podstawę wiara w przeznaczenie jest zjawiskiem swoistym, zajmującym własne, osobne miejsce w szeroko pojętej dziedzinie wierzeń. Trudno przecenić wpływ wróżb na życie pogańskich plemion. We wszystkich chyba ważniejszych ośrodkach kultu istniały wyrocznie. Pod tym pojęciem rozumiemy wróżby, które miały swój określony czas (najczęściej święto), miejsce (najlepiej sanktuarium) i osoby specjalnie zajmujące się nimi; ich celem było uzyskanie wiedzy o rzeczach przed ludźmi zakrytych, a tyczących spraw najwyższej wagi, na przykład powodzenia planowanej wyprawy wojennej lub przyszłego urodzaju (czyli często po prostu szans na przeżycie). 

 

Leszek Słupecki urodzony w 1956 roku, mediewista, historyk religii, archeolog, filolog i badacz dawnej kultury nordyckiej i słowiańskiej. Absolwent Instytutu Historii UW, stypendysta Uniwersytetów w Uppsali, Kopenhadze, Oslo i ReykjavÍku. W latach 1984–2006 pracownik naukowy Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, obecnie profesor Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. W latach 2012–2017 prezes Stałego Komitetu Mediewistów Polskich.