Jeżeli Bóg istnieje... Wolność człowieka a hipoteza teistyczna

Jednym z najszerzej dyskutowa­nych współcześnie problemów w filozofii jest kwestia wolnej woli. Dotyczy ona tego, czy samą wolną wolę daje się uzgodnić z przyczynową determinacją dzia­łania przez czynniki niezależne od kontroli sprawcy, co jest wa­runkiem moralnej odpowiedzial­ności. Dyskusja zatem o wolnej woli prowadzi do problemu za­sługi i kary, winy i odpowiedzial­ności, umysłu i ciała, konieczności i możliwości, wieczności i czasu, dobra i zła. W konsekwencji pro­blem wolnej woli nie ogranicza się w prosty sposób do jednej, określonej dziedziny filozofii, ale staje się przedmiotem dociekań etyki, epistemologii, filozofii spo­łecznej i politycznej, metafizyki, filozofii umysłu, filozofii prawa i nauki czy wreszcie filozofii re­ligii. Wspólnym mianownikiem zarysowanego zagadnienia jest problem fatalizmu — fatalizmu teologicznego, ale także logicz­nego. Logiczna wersja fatalizmu zakłada, że każde zdarzenie przy­szłe jest zdeterminowane przez to, co już jest prawdziwe, w szcze­gólności przez prawdę, która się wtedy zdarzy. Teologiczny wa­riant fatalizmu natomiast wpro­wadza predestynację wszystkich zdarzeń w takim zakresie, w ja­kim boski byt poznaje wcześniej albo wprost z wieczności, że dane zdarzenia będą miały miejsce.Prezentowana książka jest odpo­wiedzią  na zainteresowanie problematyką wolnej woli i hipo­tezą teistyczną obserwowane we współczesnej filozofii od lat sześćdziesiątych ubiegłego stule­cia, o czym świadczą publikacje A.N. Priora, Ch. Hartshorna,       N. Pike'a czy R. Taylora, a współ­cześnie W. Haskera, P. Inwagena, A. Plantingi i wielu innych. Publikowany tom przekładów dzieł klasyków zagadnienia wol­nej woli i hipotezy teistycznej od czasów karolińskich do współ­czesności, tekstów niezwykle ważnych i nośnych filozoficznie, wypełnia ewidentną lukę w pol­skiej literaturze filozoficznej. Warto podkreślić, że podobny deficyt adekwatnych przekładów także w filozoficznej literaturze anglojęzycznej skutkował nie­porozumieniami albo wręcz zu­pełnie błędnymi interpretacjami tych klasycznych problemów. 

Niniejszy tom jest pierwszą czę­ścią realizowanego na Wydziale Filozofii KUL projektu doty­czącego badań nad problemem wolnej woli i hipotezy teistycz­nej. Część drugą będzie stanowił tom zawierający studia i eseje poświęcone zarówno doktrynie myślicieli prezentowanych w tym tomie, jak i koncepcjom przedsta­wicieli innych nurtów w filozofii dawniejszej i współczesnej, takich jak Anzelm z Canterbury, Tomasz z Akwinu, Baruch Spinoza, repre­zentanci filozofii procesu i teizmu otwartego. Publikacja tomu obej­mującego studia i eseje jest plano­wana na wiosnę 2019 roku.