Wychowanie do społeczeństwa. W teatrach szkolnych jezuitów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Wychowanie przez teatr – była to nowość, którą wprowadzili jezuici w swoim systemie szkolnictwa. Nie oni wymyślili ów teatr: przed nimi i równocześnie z nimi działały w tym zakresie gimnazja protestanckie, doraźnie też przygotowywano występy w Akademii Krakowskiej – jezuici jednak sięgnęli po ten sam rodzaj teatru, co na Zachodzie, i wyszli z nim na prowincję; tam, gdzie nie było dotąd nie tylko teatru, ale nawet szkół. Musimy wyraźnie odnotować tę jezuicką nowość. Teatr, nawet ów teatr uczniowski, stawał się kulturową atrakcją. Jeśli zdobywał uznanie możnych protektorów, to dlatego, że otwierał w nich i zarazem zaspokajał potrzebę piękna i duchowego przeżycia. Taka też była reakcja otoczenia w całej Europie: do wszystkich kolegiów płynęły prośby o przedstawienia i o teksty sztuk. Na tak rozbudzone zapotrzebowanie zakon nie mógł, rzecz jasna, w pełni odpowiedzieć. Teatr stał się jednak stałym elementem nauczania szkolnego. Włączał do udziału w nim wszystkich uczniów i stał się obowiązkowym czynnikiem kształtowania osobowości oraz przygotowania do życia publicznego. Od Autora