Jak narody widzą siebie nawzajem? Stereotypy narodowościowe w Europie na przykładzie Polski i Niemiec

Obiegowe poglądy-opinie o innych narodach są charakterystyczne dla kultury ogólnoludzkiej od czasów antycznych do dziś. Jednakże współczesny rozwój techniki, przenoszenie informacji i sposoby komunikowania się między ludźmi pomnażają ich wzajemne związki. Ludzie poznają się lepiej i dokładniej, konfrontując stan swej wiedzy o kraju ojczystym ze stanem, jaki funkcjonuje w ich świadomości o innych narodach. W poznaniu tym grają rolę czynniki historyczne, społeczne, ekonomiczne, polityczne.

Poznanie źródła powstania uprzedzeń narodowych i postaw społecznych, które mają duży wpływ na nasz stereotypowy sposób patrzenia na świat, to droga do pogłębienia i oczyszczenia z różnych niepożądanych naleciałości związków międzyludzkich oraz zbliżenia narodów do siebie poprzez usunięcie fałszywych uprzedzeń i wskazanie cech wspólnych naturze ludzkiej bez względu na rasę, narodowość i po- chodzenie społeczne. W maju 1946 r. Einstein mówił: „atom nie zmienił naszego myślenia”. Często w ogóle nie zastanawiamy się, że określona stereotypowa opinia o narodzie powstała w zupełnie innych warunkach historycznych, w innej epoce, kiedy panowały inne zwyczaje, system moralny, prawny, inny stosunek człowieka do człowieka, do własności prywatnej, społecznej, do wierzeń religijnych.

Zygmunt Radłowski urodził się 4 XII 1927 r. w Esch a.d. Alzette w Luksemburgu. Jeszcze przed II wojną światową jego rodzina przeniosła się do wielokulturowej Łodzi. Dorastał pośród Polaków, Żydów i Niemców. W czasie wojny widział, jak rozpadał się delikatny system równowagi i współżycia różnych nacji, co prowadziło do nieludzkich wynaturzeń.

Spis treści

WSTĘP

ROZDZIAŁ 1. LUDZIE I STEREOTYP

1.1. Pojęcie stereotypu

1.2. Stereotyp jako kategoria społeczno-historyczne

1.3. Funkcje społeczne stereotypów

1.4. Autostereotyp

Co Polacy mówią o sobie
Co Niemcy mówią o sobie

1.5. Heterostereotyp

O Niemcach w Europie
Niemcy o innych narodach
Co Polacy mówią o Niemcach
Co Niemcy mówią o Polakach

1.6. Stereotyp jako pojęcie obiegowe – definicja własna

ROZDZIAŁ 3. MOWY HISTORYCZNE Z TYBINGI

3.1. Wstęp historyczny

3.2. Mowa Maksymiliana de Mosch na rzecz Polski

3.3. Mowa Akacjusza Akseliusza von Görholm przeciw Polsce

3.4. Mowa Mikołaja Buwinckhausena von Walmerod na rzecz Germanii

3.5. Mowa Jana Wilhelma von Retwitz przeciw Germanii

Pochwała i krytyka Germanii

ZAKOŃCZENIE

9 Stereotyp a dyfamacja

INDEKS