Sto lat reform agrarnych w Polsce

Monografia Marty Błąd (dr hab., prof. IRWiR PAN) ma charakter interdyscyplinarnego dzieła, którego celem jest analiza i opis reform agrarnych przeprowadzanych w trzech okresach: w II RP, w PRL i w III RP. Reformy rolne miały wielkie znaczenie dla funkcjonowania rolnictwa, sytuacji bytowej rodzin chłopskich i rozwoju gospodarki w każdym z tych okresów, chociaż największe znaczenie w skali kraju miały w II RP i w PRL-u, kiedy to ich trzon stanowiła parcelacja wielkich majątków ziemskich na rzecz gospodarstw chłopskich. Mimo że opisane tu reformy agrarne dokonywały się w trzech odmiennych systemach politycznych, gospodarczych i społecznych – a zatem każda z nich miała własną specyfikę – wykazywały również pewne podobieństwa, co wskazuje na ich uniwersalność.

Autorka korzysta z różnego rodzaju źródeł: ustaw, rozporządzeń, stenogramów sejmowych, relacji świadków, pamiętników, danych statystycznych itp., tak aby uzyskać możliwie wszechstronny obraz przygotowania, realizacji i skutków reform agrarnych. Podejście to różni się od typowej analizy zmian instytucjonalnych, prowadzonej przez ekonomistów, którzy zmiany te rozważają na ogół z punktu widzenia skutków efektywnościowych, w tym obniżania tzw. kosztów transakcyjnych. […] Czytelnik dowie się z książki dużo o walce chłopów o ziemię, jako podstawie ich egzystencji materialnej, o konfliktach politycznych związanych z reformami agrarnymi, o dramacie ziemiaństwa w PRL, o dylematach rolników korzystających z reformy PKWN. Nie bez powodu Autorka skłania się do poglądu, że gospodarowanie, zmiany instytucjonalne i wybory z tym związane to scena i przedmiot dramatu.
Z recenzji prof. Jerzego Wilkina