Listy do Luizy

Ułożona przez Ryszarda Engelkinga księga listów przedstawia burzliwą historię chyba jedynej miłości Flauberta, która przypomina trwały związek – wobec Luizy Colet ten oddany sztuce samotnik zdobył się na maksimum tego, na co było go stać. Wyjątkowość tej relacji na tle innych, czysto seksualnych i przelotnych więzi, dla Gustawa oczywista, umyka jednak Luizie, która żąda niemożliwego: chce, aby Flaubert kochał ją w bardziej konwencjonalny sposób.

Perswazje Gustawa, który stara się przekonać o swoim uczuciu, w serii oryginalnych analiz objaśnia swoje zachowanie i odpiera zarzuty o rzekomą oschłość, to jeden z dwóch wielkich tematów tej książki. Drugim jest Pani Bovary i praca nad nią, o której autor pasjonująco opowiada, dając wykład swojej estetyki powieściowej. Wybór zawiera ponad trzy czwarte listów Flauberta, niektóre we fragmentach. „Większe i poważniejsze luki w tej korespondencji – pisze we wstępie tłumacz – wynikają z braku listów Luizy. Znamy jedynie bruliony kilku, które czytelnik znajdzie tu w całości. Głos Luizy słychać również w cytatach z jej listów przywoływanych nierzadko w odpowiedziach Flauberta i – pełniej – we fragmentach Memorandów, datowanych notatek, z których wybrano praktycznie wszystko, co odnosiło się do Gustawa, i chronologicznie wpleciono między jego listy. Przytoczono także kilkanaście listów napisanych przez świadków opowiadanych wydarzeń”. Powstała właściwie powieść w listach, która na przykładzie Gustawa i Luizy odkrywa cały świat miłosnych cierpień i rozkoszy.