Ciekawość świata, ludzi, kultury... Księga jubileuszowa ofiaro

Ryszard Kantor, krakowianin, człowiek głęboko osadzony w swoim rodzimym środowisku społecznym i kulturowym, znany wszystkim nie tylko ze względu na swe naukowe osiągnięcia i pasje, etnograf, etnolog, antropolog, kulturoznawca – jest postacią wielowymiarową. Śledząc jego działalność z perspektywy czterdziestoletniej pracy naukowej, już na pierwszy rzut oka trudno oprzeć się wrażeniu, że mamy do czynienia z prawdziwym uczonym, dążącym na swoich drogach poznania do celu, jakim jest odkrycie prawdy i istoty badanych, opisywanych oraz analizowa- nych zjawisk. To człowiek podróży, ciągle w drodze, na „szlaku” etnograficznej, naukowej wędrówki ku obiektom swych badań i studiów. Regionalista, badacz społeczności lokalnych na Orawie, Spiszu, Podhalu, Śląsku Cieszyńskim, ludoznawca i eksplorer zanikających obszarów tradycyjnej kultury ludowej, wiejskiej w Małopolsce, wzbogacił i rozszerzył w trakcie czterdziestoletniej pracy naukowej spek trum swoich zainteresowań o obszary związane z emigracją, statusem i położeniem grup polonijnych na Węgrzech, Rumuni, Słowacji i w Stanach Zjednoczonych. Jednocześnie znajdował jeszcze czas i siły do zgłębiania problematyki ludyzmu i roli zabawy w kulturze, osobliwości oraz obyczajów występujących w długiej perspektywie czasowej w krakowskim środowisku miejskim. Nie sposób wymienić jednym ciągiem wszystkich pól i obszarów jego zainteresowań i dokonań naukowych, owocujących licznymi książkowymi monografiami naukowymi, artykułami, opracowaniami, omówieniami.

Spis treści

Część I

Profesor Ryszard Kantor– uczony, przyjaciel i nauczyciel ...................................... 7

Tadeusz Paleczny Sylwetka Uczonego ............................................................................................. 9

Renata Hołda Ciekawość świata… O zainteresowaniach naukowych

Profesora Ryszarda Kantora ....................................................................................................... 13

Jadwiga Plucińska-Piksa Pierwszy Prezes Towarzystwa Przyjaciół Orawy ............................. 19

Ks. Władysław Pilarczyk Moje spotkania z profesorem Ryszardem Kantorem ...................... 23

Janusz Kamocki Istvánmajor – Derenk – Białka Tatrzańska ...................................................... 27

Bibliografia prac Profesora Ryszarda Kantora za lata 1974-2012 (wybór) ............................... 33

Prace doktorskie wypromowane przez Profesora ........................................................................ 54

Część II

Artykuły ofiarowane Jubilatowi ....................................................................................... 55

Rozdział I. Teoretyczne wyzwania w naukach o kulturze................................ 57

Bogdan Szlachta Paradoksy demokracji (agonicznej) ................................................................ 59

Anna Szyfer Źródło w etnografii – refleksja nad współczesnym

podejściem do metod i terenu ................................................................................................... 67

Józef Misiek Przeszkody epistemologiczne w badaniach historycznych ................................... 73

Czesława Piecuch Człowiek zdekonstruowany ............................................................................ 91

Tadeusz Paleczny Społeczności lokalne w obronie swej tożsamości kulturowej ................... 103

Iwona Kabzińska Nadwrażliwi – marginalizowana mniejszość kulturowa ........................... 121

Rozdział II. Wokół sztuki, sacrum i magii ...............................................................141

Irena Bukowska-Floreńska „Za rzeźby zbudowałem dom”.

O współczesnej śląskiej sztuce nieprofesjonalnej .................................................................. 143

Tadeusz M. Trajdos Na przełomie. O trzech figurach przydrożnych

w Zubrzycy Górnej na Orawie ................................................................................................. 157

Jacek Dębicki Teologia retabulum Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii

w kościele WNMP w Krakowie ............................................................................................... 165

Urszula Lehr Słów kilka o słowie, czyli magicznej kreacji rzeczywistości .............................. 189

Rozdział III. Pejzaże kultury polskiej ......................................................................207

Barbara Jedynak Rozłąki i pożegnania – z doświadczeń obyczaju

polskiego czasów aneksji potraktatowej ................................................................................. 209
Ludwik Kozołub Świat wartości w literaturze polskiej (na wybranych przykładach) ........... 227
Róża Godula-Węcławowicz Kraków. Europeizacja europejskiego miasta ............................. 239
Renata Hołda Wojna 1920 roku we współczesnym dyskursie pamięci .................................. 247
Grzegorz Pełczyński Ludowość w kinie PRL-u .......................................................................... 263
Mirosław Boruta Szacunek dla nazwiska jako przejaw troski o dobro wspólne ................... 283
Anna Spiss Wakacje w Kalwarii Zebrzydowskiej. Dzienniczek Danusi ................................... 291
Rozdział IV. Przestrzeń, miejsce i region ................................................................297
Andrzej Porębski Pomiędzy domem a nie-miejscem. Niektóre aspekty socjologii przestrzeni ................................................................................................................ 299
Zenon Jasiński Rzecz o zauroczeniu Zaolziaków swoim regionem......................................... 307
Wiesława Korzeniowska Wybrane aspekty życia codziennego wsi górnośląskiej w okresie pouwłaszczeniowym (do roku 1914)..................................................................... 319
Grzegorz Odoj Rzeka Przemsza jako element krajobrazu kulturowego Mysłowic ................ 329
Edward Nycz Identyfikacja (empiryczna) na pograniczu etniczno-kulturowym Przykład wybranych zbiorowości i grup Śląska Opolskiego ............................................... 345
Grażyna Ewa Karpińska „…każdy patrzał swojego, ale innym pomagał też” Antropologiczna relacja ze zmagań mieszkańców Muszyny z zalewającym ich Popradem ................................................................................................... 365
Iwona Butmanowicz-Dębicka Tradycyjna społeczność wiejska w procesach adaptacyjnych. Szkic w oparciu o badania mieszkańców wsi Zawoja ................................ 381
Rozdział V. Ludyzm i ludyczność .................................................................................395
Halina Mielicka-Pawłowska Transgresyjne zachowania ludyczne.......................................... 397
Magdalena Szalbot Ludyczne aspekty kultury współczesnego miasta ................................... 419
Tomasz Michalewski Rok kalendarzowy w wybranych zabawach i imprezach studenckich ........................................................................................................... 439
Ryszard Zięzio Lalki modne i magiczne. Ubiory lalek i zabawek antropomorficznych, ich styl i inspirujące funkcje w projektowaniu mody ..................... 455

Ciekawość świata, ludzi, kultury... Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Ryszardowi Kantorowi z okazji czterdziestolecia pracy naukowej

Książki wydane w ramach serii

Książki wydane w ramach działu