Stosunki państwo-Kościół w Polsce 1944-2010. Studia i materiały

Oddawany w ręce czytelnika tom powstał jako pokłosie zorganizowanej przez Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego konferencji naukowej „Stosunki państwo–Kościół w Polsce w latach 1944–2010”, która odbyła się 7 listopada 2011 r. w Krakowie. Część tekstów stanowi znaczne rozszerzenie przedstawionych w jej czasie wystąpień, inne zaś zostały przygotowane jako odniesienie do omawianej w czasie jej obrad tematyki. Celem niniejszego tomu jest zaprezentowanie stosunków państwo–Kościół w ujęciu syntetycznym i przy pomocy zróżnicowanych aparatów badawczych. Teksty, które czytelnik w nim odnajdzie, zostały przygotowane przez historyków, politologów i znawców prawa wyznaniowego. Perspektywy te wzajemnie się przenikają i pozwalają lepiej zrozumieć specyfikę stosunków państwowo-kościelnych w omawianym okresie.

Ze Wstępu Rafała Łatki

Przygotowywany do druku tom rozpraw ma kilka zalet. Po pierwsze […], prezentuje wyniki badań politologów, historyków i prawników, co rozszerza zakreślone w tytule pole analiz poza obszar zainteresowań historyków. Po drugie, nie jest to częstą cechą publikacji pokonferencyjnych, nie tylko podsumowuje dotychczasowy stan badań, ale rozszerza je o nowe źródła i nowe tematy. […] Po trzecie, ma ambicję nie tylko zainteresować czytelników mniej lub bardziej zawodowo zajmujących się tą problematyką, ale poprzez dobór tekstów i przystępny przekaz, zaproponowany przez autorów, może również dostarczyć elementarnej wiedzy w zakresie stosunków między państwem i Kościołem, szczególnie w okresie PRL, zastępując bardziej ogólne opracowanie czy nawet podręcznik. Z pewnością jest to zasługa organizatorów konferencji i redaktora tomu.

Z recenzji prof. Ryszarda Terleckiego

SPIS TREŚCI

Wstęp

Piotr Kimla
Kościół katolicki a państwo komunistyczne – spojrzenie na spór doktrynalny

Włodzimierz Bernacki
Państwo komunistyczne wobec Kościoła. Perspektywa doktrynalna

Józef Marecki
Stosunki państwo–Kościół w Polsce w okresie stalinowskich represji

Łucja Marek
„Oni atakują, my się bronimy”. Stosunki państwo–Kościół w latach 1956–1970

Adam Dziurok
Metody walki aparatu bezpieczeństwa z Kościołem katolickim. Przykłady działań dezintegracyjnych SB w latach 60. XX wieku

Ryszard Gryz
Między liberalizacją a dezintegracją. Stosunki państwo–Kościół w latach siedemdziesiątych

Rafał Łatka
Stosunki państwo–Kościół w latach osiemdziesiątych w kontekście wizyt Jana Pawła II w Krakowie

Maciej Mikuła
Problem niezależności i współdziałania w relacji państwo–Kościół katolicki na przykładzie art. 7 ust. 4 oraz art. 25 Konkordatu

Katarzyna Krzysztofek
Pozycja prawna Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej