Konflikty wyznaniowe w Wilnie od początku reformacji do końca XVII wieku

 Najnowsza książka toruńskiego historyka ukazuje konflikty, do jakich dochodziło z powodów wyznaniowych (lub z wykorzystaniem religii jako pretekstu) w Wilnie w okresie wielkich przemian religijnych, jakie miały miejsce w Rzeczypospolitej w związku z pojawieniem się reformacji i odpowiedzią na to ze strony Kościoła katolickiego. Jest to pierwsza monografia, w której został kompleksowo przedstawiony problem tumultów religijnych w odniesieniu do jednego z największych miast Rzeczypospolitej. Książka uwzględnia całą mozaikę grup wyznaniowych obecnych w stołecznym mieście Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVII wieku, poczynając od wyznań chrześcijańskich: rzymskich katolików, kalwinistów, luteranów, prawosławnych, unitów, a na Żydach (jako wyznawcach judaizmu) i Tatarach (wyznających islam) kończąc. 

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów 7

Wstęp 13

Rozdział I

Wilno w przededniu reformacji 33

Rozdział II

Początki i rozwój reformacji w stołecznym mieście 63

Rozdział III

Początki kontrreformacji i działalność jezuitów w Wilnie. Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego oraz pierwsze tumulty

Rozdział IV

Wprowadzenie unii brzeskiej oraz tumulty z lat 1597–1599 181

Rozdział V

Rozstrzygnięcie konfliktu między zwolennikami a przeciwnikami unii w Wilnie 243

Rozdział VI

Dwie trudne dekady wileńskich różnowierców (1610–1632). Tumult z 1611 r. Bractwo św. Ducha jako centrum prawosławia w Wielkim Księstwie Litewskim 299

Rozdział VII

Bezkrólewie 1632 r. a sytuacja wyznaniowa w Wilnie. Ataki na wileńskich luteranów oraz kalwińska „katastrofa” z lat 1639–1640  73

Rozdział VIII

Okupacja moskiewska Wilna w latach 1655–1661 i jej skutki dla relacji międzykonfesyjnych w mieście 445

Rozdział IX

Unia i prawosławie w Wilnie po okupacji moskiewskiej. Tragedia kalwinistów wileńskich w 1682 r. 473

Rozdział X

Żydzi wileńscy i Tatarzy łukiscy w XVI–XVII w. Tumulty antyżydowskie 525

Rozdział XI

Wielokonfesyjne Wilno w drugiej połowie XVII w. na tle innych miast rzeczypospolitej. Testamenty wilnian. Specyfika wileńskich cechów 579

Zakończenie 625

Aneks 667

Bibliografia 721

Wykaz ilustracji 767

Indeks nazwisk 771