Józef Weyssenhoff - polityk, prawnik, legislator czasów oświecenia

Józef Weyssenhoff (1760–1798) – jeden z najmłodszych posłów na Sejm Czteroletni, uznawany za świetnego mówcę sejmowego, jednocześnie zasiadający i aktywnie pracujący w wielu ważnych komisjach sejmowych. Był swoistym ekspertem powoływanym ad hoc do przejrzenia projektów sejmowych, ich poprawienia oraz rozstrzygania wątpliwości posłów na sesjach plenarnych. Jako współdecydent obozu reformatorskiego, a później jeden z przywódców emigracji po upadku dzieła Sejmu Wielkiego cieszył się zaufaniem nie tylko oświeconych elit stanu szlacheckiego, ale i miejskiego. Rolę swoistego łącznika stanów realizował jako sejmujący zajmujący się kwestią miejską, ale także kandydat na stanowisko pierwszego prezydenta Warszawy. Droga życiowa Weyssenhoffa to przykład awansu społecznego dzięki przymiotom umysłu i wszechstronnemu wykształceniu do elity ówczesnej Rzeczpospolitej –możliwego w epoce Oświecenia. Z posła reprezentującego niewielką obszarowo część Rzeczpospolitej, jaką ówcześnie były Inflanty, stał się znaczącą postacią życia publicznego. W publikacji został ukazany na tle epoki, kompanii, reform ustrojowo-prawnych, procesów ustawodawczych, sytuacji Rzeczpospolitej po upadku dzieła Sejmu Wielkiego i z tego punktu widzenia praca dostarcza odpowiedzi także na pytania o ruch klubowy, formy zrzeszania sejmowego i pozasejmowego, powstawanie stronnictw i innych organizmów o charakterze często ponadstanowym i powiązanych z nimi pytań o charakter ewolucji elit i zapatrywań dzisiejszych na tzw. ludzi Oświecenia. Porusza także problem wolności słowa i druku w teorii i praktyce działania, a tym samym o ożywienie ruchu wydawniczego jako elementu akcji politycznych czy budowania niezależności myślenia i nowej siły opiniotwórczej, ale także rozwijania działalności prasowej jako dochodowego przedsięwzięcia. Książka stanowi także nowe spojrzenie na funkcjonowanie organów sejmu i etapy procesu prawodawczego czasów Sejmu Wielkiego, ale nie jedynie ukazywane przez pryzmat ustaw go normujących, ale przede wszystkim o praktykę działania. Tym samym odpowiada na pytanie, jak praktyka tworzenia prawa – będąca przecież efektem pracy konkretnych osób składających się na zbiorowości takie jak komisje sejmowe czy izba poselska – wpływała na jej późniejsze unormowania. Badania nad projektami prawnymi i innymi pracami Józefa Weyssenhoffa pozwalają na ocenę nie tylko pracowitości, ale przede wszystkim ukazania oryginalności lub inspiracji a tym samym swobody przenikania myśli w duchu humanitarnym, kameralistycznym czy szerzej – oświeceniowym.