Lublin. 700 lat dziejów miasta

 Publikacja zawiera teksty wykładów, które prezentowano w czasie cyklicznych spotkań w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie w latach 2015-2017. Cykl prelekcji, dotyczących historii Lublina, przygotowano z okazji jubileuszu 700-lecia miasta.

„Serię wykładów rozpoczęto 19 listopada 2015 r. i była ona kontynuowana do 6 kwietnia 2017 r. Wystąpienia te, w drugi czwartek miesiąca, w Galerii Biblioteki gromadziły, poczynając od pierwszego wykładu komplet słuchaczy i były żywo odbierane. Cechowały się nie tylko interesującą narracją, ale także kompetencją i głębią w postrzeganiu zasadniczej problematyki. Prezentowane w ujęciu chronologicznym złożyły się na całość dziejów miasta. 

            Autorzy starali się bowiem uwzględnić w nich aktualny stan badań, niektórzy także wykorzystali nieznane dotąd źródła, co dotyczy przede wszystkim dziejów najnowszych. Zwracali uwagę na wydarzenia i procesy, które nie mają w literaturze przedmiotu jednoznacznych interpretacji, w wielu wypadkach nie stroniąc od polemiki. Co więcej, dwa wykłady poświęcone: epoce PRL i współczesnej historii miasta, są pierwszymi syntetycznymi ujęciami jego dziejów po 1944 r.

            Wszystkie te walory zawierają przygotowane później studia opisujące dzieje miasta Lublina w określonych okresach. Zostały one ułożone w prezentowanym wydawnictwie zatytułowanym Lublin. 700 lat dziejów miasta w następującej kolejności:

1. Przed powstaniem miasta lokacyjnego. Stan badań archeologicznych średniowiecznego Lublina. Wybrane problemy (prof. Andrzej Rozwałka),

2. Lokacja Lublina na prawie magdeburskim i jego dzieje w XIV i XV wieku (prof. Ryszard Szczygieł),

3. Złoty wiek Lublina (dr Grażyna Jakimińska),

4. Lublin jurydyk i Trybunału Koronnego (prof. Henryk Gmiterek),

5. W okresie rozbiorów i zaboru austriackiego (prof. Ewa M. Ziółek),

6. W Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim 1809–1830 (prof. Wiesław Śladkowski),

7. W czasie powstania listopadowego (dr Dariusz Taźbirek),

8. Miasto między powstaniami i w czasie styczniowej insurekcji (dr Grzegorz Figiel), 

9. Lublin na przełomie XIX i XX stulecia (ks. prof. Edward Walewander), 

10. Rola Lublina w dziele odzyskania niepodległości 1914–1918 (prof. Jan Lewandowski),

11. W latach międzywojennych 1918–1939 (prof. Zbigniew Zaporowski),

12. W okresie okupacji niemieckiej 1939–1944 (dr Janusz Kłapeć),

13. W czasach PRL (prof. Janusz Wrona),

14. Lublin współczesny 1990–2016 (prof. Józef Styk).

Redaktorzy świadomie nie usiłowali upodobnić do siebie poszczególnych części. Dla całości dziejów Lublina nie można bowiem narzucić jednolitego schematu. Dlatego też każda z tych części ukazuje zarówno specyfikę danego okresu, jego najważniejsze wątki, jak i zainteresowania autora, jego warsztat badawczy oraz styl pisarski.

            Otrzymaliśmy więc przygotowane do druku opracowania o różnym charakterze: rozpraw, studiów, czy esejów. Tym czytelnikom, którzy zechcą poszerzyć swą wiedzę może służyć pomocą umieszczony na końcu książki wybór literatury przedmiotu, a streszczenia w językach: angielskim i rosyjskim, przybliżą niniejszą publikację czytelnikom i jubileuszowym gościom z Zachodniej i Wschodniej Europy.

            Całe przedsięwzięcie odbywało się pod patronatem Prezydenta Miasta Lublin - dr. Krzysztofa Żuka. Wydział Kultury Urzędu Miasta Lublin wsparł je finansowo (…).Mamy  nadzieję, że tom ten zainteresuje zarówno zawodowych historyków, jak i miłośników historii Lublina, którzy znajdą w nim omówienie w sposób nowy i nowatorski wielu problemów z życia w przeszłości miasta nad Bystrzycą i Czechówką".

Grzegorz Figiel, Ryszard Szczygieł, Wiesław Śladkowski

[fragmenty wstępu]